Bykownia

Data otwar­cia: 2 wrze­śnia 2012

Pol­ski Cmen­tarz Wojen­ny w Kijo­wie-Bykow­ni powstał w latach 2011–2012. Na cmen­ta­rzu w zbio­ro­wych mogi­łach spo­czy­wa­ją szcząt­ki 3435 pol­skich oby­wa­te­li z Ukra­iń­skiej Listy Katyń­skiej, zamor­do­wa­nych w 1940 roku przez funk­cjo­na­riu­szy NKWD. Jest czwar­tym cmen­ta­rzem katyń­skim, po otwar­tych w roku 2000 cmen­ta­rzach w Katy­niu, Mied­no­je i Char­ko­wie.

Uro­czy­ste otwar­cie cmen­ta­rza odby­ło się 21 wrze­śnia 2012. W uro­czy­sto­ści wzię­li udział m.in. pre­zy­dent Pol­ski i Ukra­iny oraz krew­ni ofiar, m.in. z Fede­ra­cji Rodzin Katyń­skich, któ­rzy na Ukra­inę przy­je­cha­li spe­cjal­nym pocią­giem.

Od lat trzy­dzie­stych, szcze­gól­nie w okre­sie Wiel­kiej Czyst­ki 1937 roku w lesie pod Kijo­wem, opo­dal wio­ski Bykow­nia (dzi­siaj w gra­ni­cach Kijo­wa), cho­wa­no ofia­ry sta­li­now­skich mor­dów. Cia­ła ofiar roz­strze­la­nych w kijow­skich wię­zie­niach przy­wo­żo­no tu nocą, cię­ża­rów­ka­mi albo uży­wa­jąc linii tram­wa­jo­wej Kijów-Bro­wa­ry. Pamięć o tych cza­sach i o zbrod­ni­czym pro­ce­de­rze zako­py­wa­nia nocą zwłok Pomor­do­wa­nych w lesie zacho­wa­ła się w zna­nym w Kijo­wie, okrut­nym powie­dze­niu: „uwa­żaj, bo tra­fisz na tram­waj numer 23”.

Ist­nie­nie maso­wych gro­bów w bykow­niań­skim lesie „ujaw­nio­no” w 1971 roku. Wów­czas doko­na­no pierw­szych prac eks­hu­ma­cyj­nych, a zna­le­zio­ne szcząt­ki pocho­wa­no we wspól­nej mogi­le, umiesz­cza­jąc na pomni­ku infor­ma­cję, że spo­czy­wa­ją tu ofia­ry hitle­row­skich mor­dów z lat 1941–1943. Kłam­stwo o Bykow­ni upa­dło wraz ze Związ­kiem Radziec­kim, kie­dy przy­zna­no, że cho­dzi o pomor­do­wa­nych w latach 1934–1939. Poja­wi­ła się wów­czas hipo­te­za, że wśród spo­czy­wa­ją­cych w lesie pod Kijo­wem są tak­że Ofia­ry mor­du katyń­skie­go, pol­scy jeń­cy wojen­ni z wię­zień zachod­niej Ukra­iny, a tak­że ze Stry­ja, Lwo­wa czy Sta­ni­sła­wo­wa.